Zjawisko udaru słonecznego jest poważnym problemem zdrowotnym, który może stanowić realne zagrożenie dla życia. Jest to szczególnie istotne podczas letnich miesięcy i podróży wakacyjnych. Zmagać się z tym mogą różne grupy wiekowe, jednakże starsi ludzie są wyjątkowo narażeni – aż do 50% z nich może umrzeć z powodu skutków udaru słonecznego. Również małe dzieci są grupą o podwyższonym ryzyku. Zrozumienie mechanizmów działania udaru słonecznego oraz sposobów jego zapobiegania i leczenia jest niezwykle istotne dla naszego bezpieczeństwa.
Nie tylko ekspozycja na słońce, ale przede wszystkim wysokie temperatury stanowią przyczynę udaru słonecznego. Często pojęcia te są używane zamiennie z porażeniem cieplnym, które ma szersze znaczenie i obejmuje ogólnie przegrzanie organizmu niekoniecznie spowodowane słońcem. Udar słoneczny może przybierać różne formy, włączając łagodniejsze przypadki wyczerpania cieplnego, z którymi większość z nas miała już do czynienia. Kluczowe jest jednak zrozumienie, kiedy można poradzić sobie samodzielnie, a kiedy konieczna jest profesjonalna interwencja medyczna.
Choć typowym przykładem udaru słonecznego jest sytuacja spędzenia zbyt dużo czasu na słońcu, np. na plaży, przegrzanie organizmu może wystąpić nawet w domu, jeśli pomieszczenia są nadmiernie podgrzewane. Istotne znaczenie ma tu również wilgotność powietrza – jeżeli przekracza 60%, normalny proces pocenia się jest hamowany i organizm nie ma możliwości naturalnego schłodzenia.
Najbardziej narażone na skutki wyczerpania cieplnego i udaru słonecznego są dzieci oraz osoby starsze. Te grupy wiekowe mają ograniczoną zdolność do samoregulacji temperatury ciała. Inne grupy ryzyka to między innymi: sportowcy i osoby pracujące na otwartym powietrzu podczas upałów, osoby spożywające alkohol lub będące odwodnione, pacjenci zażywający leki wpływające na termoregulację (np. leki moczopędne, uspokajające czy obniżające ciśnienie krwi), osoby cierpiące na dolegliwości przewlekłe takie jak choroby nerek, serca, wątroby, naczyń krwionośnych, tarczycy, płuc, otyłe osoby, diabetycy oraz osoby z gorączkującymi infekcjami.